Bu doğumsal anomalinin tek bir sebebi yoktur;
gibi pek çok nedenden ötürü de bu anormallik oluşabilir.
İlk çocukları dudak damak yarığı ile doğan sağlıklı anne babanın ikinci çocuklarında bu anomalinin görülme şansı artar.
Ek başka bir bozukluk yoksa dudak damak yarığı ile doğan bebek iyi bakım – takip ve ameliyatlar sonrasında normal bir birey olarak hayatını sürdürebilir.
Bununla birlikte bu bebeklerde başlangıçta beslenme sorunları, ilerleyen ay ve yıllarda orta kulak iltihabı ve işitme güçlükleri, konuşma bozuklukları, estetik sorunlardan kaynaklanan psikolojik sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Dudak damak yarıklı bebekler normal bebekler kadar rahat beslenemezler.
Damak yarıklı bebeklerde damak yarığını kapatarak bebeğin beslenmesini kolaylaştırmak amacıyla doğumdan sonraki ilk günlerde diş hekimleri tarafından beslenme plağı yapılmaktadır.
Bebekler 45 derecelik açıyla başı yukarıda olacak şekilde beslenmelidir ve biberonlarının ucundaki delik büyütülmelidir. Diğer bebeklere göre beslenirken çabuk yorulacaklarından beslenme süresi uzun tutulmalıdır.
Damak yarıklı bebeklerin konuşmaları bozuktur. Ameliyat zamanında yapılır sonrasında konuşma terapisi yapılırsa çocuk normale yakın konuşabilir. Bu basamaklar aksarsa çocuğun konuşması değişik derecelerde bozuk olacaktır.
Yarık dudak ameliyatı olanlar ailelerinin desteği ve gereken tedavi ve terapilerle normal hayata dönerler.
Dudak yarığı ameliyatı (tavşan dudak ameliyatı) mümkün olduğu kadar erken tercihen ilk 3. ay içinde yapılmalıdır.
Damak yarığı ameliyatı bebeğin kilosu ve kan değerleri dikkate alınarak 6 ila 12. aylarda yapılabilir.
Bozukluğun şiddetine göre burun dudak şekline yönelik, konuşmasına yönelik ya da diş ve çene gelişimine yönelik ek ameliyatlar gerekmektedir.
Dudak damak yarıklarına halk arasında bazı isimlendirilmeler yapılmıştır. Bu isimlendirilmeler genellikle bir şeye benzetilerek yapılmıştır.
Dudak yarıkları tavşan dudağına benzediğinden tavşan dudak, damak yarıkları da kurt ağzına benzediğinden dolayı kurt ağzı olarak isimlendirilmiştir.
Bebekler anne karnındayken ilk 18 ile 20 hafta arasında yapılan ultrasonlarda bebeklerin anatomilerini daha yakından incelemek için taramalar yapılır. Bu ultrasonlarda dudak yarıkları tespit edilebilir.
Bununla alakalı academia.edu sitesinde yer alan makalemize bakabilirsiniz.
Dudak damak yarığı olan bebekler beslenirken zorlanırlar. Bunun için bebekler başı yukarıda olacak şekilde beslenmelidir ve biberonlarının ucundaki delik büyütülmelidir. Dudak damak yarığı olan bebekler diğer bebeklere göre beslenirken daha çabuk yorulacağı için beslenme süresi uzun tutulmalıdır ve sabırlı olunmalıdır.
Damak yarıklı bebeklerin konuşmaları bozuktur. Konuşmalarında kalıcı bozukluk olmaması için geç kalmadan ameliyat edilmeleri ve ardında konuşma terapisi almaları önemlidir. Tedaviye geç kalınması veya konuşma terapisi uygulanmaması halinde çocuğun konuşmasındaki sorunlar kalıcı olabilir.
Tercihen ilk 3 ayda ameliyat yapılmalıdır. Bebeğin kilosu ve kan değerleri dikkate alınarak ilk 12 ay içerisinde doktorun en uygun gördüğü zamanda yapılmalıdır.
Tedavi edilmeyen bebeklerde beslenme sorunuyla başlayan problemler orta kulak iltihabı ve işitme güçlükleriyle devam eder. Bebek konuşmaya başladığında konuşmasının bozuk olduğu fark edilir ve bu konuşma bozukluğu tedavi edilmediği için kalıcıdır. Estetik olarak normal bireylerden farklı gözüktüğü için çocuğun psikolojisi olumsuz etkilenir.
Yarık damak biberonu normal biberondan daha geniş bir deliğe sahip olduğu için yarık damak ve yarık dudaklı bebeklerin beslenmesini kolaylaştırır.
Tavşan dudak ameliyatı olan bebekler ameliyat gecesi hastanede kalırlar ve ertesi gün tüm kontrollerden sonra taburcu edilirler. Bebekler ameliyat sonrasında oturur pozisyonda ve ufak kaşıklarla beslenmelidir. Ameliyatta yapılan kesi hatlarına mama ve burun akıntılarının bulaşmamasına dikkat edilmelidir. Kesilerin temizliği çok önemlidir bu yüzden ameliyat sonrası kesiler iyileşene kadar her gün antibiyotikli pomatlarla pansuman yapılması tavsiye edilir. Kesi hatlarının kuru ve temiz tutulmasına özen gösterilmelidir. Ameliyattan ortalama 1 hafta sonra tüm dikişler alınır.
Dudak yarığı ameliyatı sonrası süreçte aileler bebek bakımına özen göstermelidir ve bebeklerinde herhangi bir değişim gördüklerinde doktorlarıyla iletişime geçmelidir.
Damak yarığı beslenme gibi konuşmayı da olumsuz yönde etkileyen bir sorundur. Damak yarığı vakalarında yumuşak damak hareketleri tam olarak gerçekleşmediği için konuşma güçlüğü ve bazı sesleri çıkarmakta zorluk gibi problemler yaşanır. Ameliyat anında bu tür sorunların önüne geçmek için damak kasları da onarılır. Bu gibi durumlarda ameliyat tek başına yetersiz kalabilir. Ameliyat sonrası konuşma terapilerine ihtiyaç duyulur.
Teknoloji ne kadar ilerlese de skar dediğimiz izleri tümüyle yok etmek mümkün değildir Lazer ile ciltteki akne izleri doğum lekeleri veya güneş lekeleri yok edilmektedir, ancak lazerin kesi izlerini yok etme gibi bir fonksiyonu yoktur. Ancak çok titiz tekniklerle izler olabildiğince az bırakılmaya çalışılır ve iz için ameliyat sonrası da uygun tedavi ve masajlar verilir 6 ay sonra kalan izler kalem ile çizilmişcesine ince bir hal alır.
Damak yarığı ameliyatı vücudun görünmeyen bir bölgesinde olduğu için bu izlerin varlığı dudakta ki kadar önem taşımaz burada da izler bir çizgi şeklinde olacaktır.
Dudak damak yarığı anne karnında oluşan gelişimsel bir bozukluktur. Dudak ve damakta birkaç bölgeyi etkileyebilir. Dolayısıyla çoğunlukla birden fazla ameliyat gerekir. Ancak tek başına dudak yarığı gelişmiş ve başka deformitesi olmayan çocuklarda tek ameliyat yeterli olacaktır.
Damak yarıklarında çocuklarda emme problemleri olur çok ekstrem bir durum söz konusu değil ise yutkunma problemleri olmaz. Emme probleminin sebebi damak ile burun arası açık olduğundan negatif basınç oluşturulamamaya bağlıdır. Çocuk ameliyat olana kadar kaşık ile ya da geniş ağızlı biberonlarla rahatlıkla beslenebilir. Çok ağır durumlarda çocuğa burundan takılan bir sonda yardımı ile beslenme sağlanabilir.
Dudak damak yarığı gelişimsel bir problemdir çoğunlukla genetik özellikler taşır. Vücudun başka bölgelerinde de anomalilere rastlanabilir. Ancak çoğunlukla sadece dudak damak yarığı deformitesi ile doğarlar ve başka bir patoloji gözlenmez.
Sadece dudak yarığı olan bebekler ameliyattan birkaç saat sonra normal beslenmesi ayarlanabilir. Ancak damak yarığı olan bebekler yine ameliyattan birkaç saat sonra beslenmeye başlar fakat 5 ile 7 gün arayla partikül içermeyen berrak gıda dediğimiz sıvı gıdalarla beslenir daha sonra kademeli olarak katı gıdaya geçilir.
Tedavi bir ekip işidir bebek daha doğmadan bu deformite kadın doğumcular tarafından fark edilir ve öncesinden haberdar olunabilir. Daha sonra bu çocuklar kulak problemleride yaşayacağından çocuk doktorları ve kulak burun boğaz hekimleri tarafından takibe alınırlar. Ama asıl takibi yapan grup plastik cerrahlardır. Ameliyatı planlar ve yaparlar. Ameliyattan sonra da konuşma problemlerinin yaşanacağından konuşma terapistlerinin yardımına ihtiyaç duyulur bu süreçte ailenin de desteği çok önemlidir zaman zaman psikologlardan da destek alınılabilir.
Tüm ameliyatlarda belli ölçülerde riskler vardır. Ameliyat öncesi bu riskler hakkında bilgi sahibi olunması önemlidir. Damak yarığı ameliyatında yaşanabilecek riskler şu şekilde sıralanabilir;
Telefon: +90 532 461 59 97
Randevu TalebiProf. Dr. Bekir Atik. Tüm Hakları Saklıdır.
Get Started MESAJ GÖNDER
