Hidradenitis Suppurativa İçin Uygulanan Cerrahi Yöntemler ve Teknikler

Cerrahi Müdahaleye Ne Zaman Başvurulur?

HS hastalığında cerrahi genellikle aşağıdaki durumlarda düşünülür:

• Tıbbi tedavilere yanıt alınamayan, ileri evre hastalıklar (Hurley Evre II-III)
• Sık tekrar eden apseler ve fistüller
• Cilt altında yaygın doku hasarı ve skar gelişimi
• Kalıcı drenaj, kötü koku ve yaşam kalitesini düşüren belirtiler

Cerrahinin amacı, hastalıklı doku tamamen çıkarılarak nüks riskini azaltmak, hastanın yaşam kalitesini artırmak ve tekrar eden enfeksiyonları önlemektir.

1. İnsizyon ve Drenaj (Apse Boşaltılması)

Nedir?

Apse haline gelen bir nodülün (iltihaplı şişlik) cerrahi olarak açılıp içindeki iltihabın boşaltılması işlemidir.

Ne zaman uygulanır?

• Akut, ağrılı, iltihaplı dönemlerde
• Apseye bağlı şiddetli ağrı ve ateş geliştiğinde

Nasıl yapılır?

Lokal anestezi ile apse bölgesi kesilerek içeriği boşaltılır. Genellikle içeriğe dren yerleştirilir ya da yara açık bırakılır.

Avantajları:

• Hızlı semptomatik rahatlama sağlar
• Minimal cerrahi gerektirir

Dezavantajları:

• Sadece geçici çözüm sunar
• Hastalığın tekrarlamasını engellemez
• Skar dokusu oluşabilir.

2. Lokal Eksizyon (Sınırlı Alan Çıkarılması)

Nedir?

Sadece hastalıklı nodül, fistül veya skarın sınırlı bir şekilde cerrahi olarak çıkarılmasıdır.

Ne zaman uygulanır?

• Hurley Evre I-II hastalarda
• Belirli bir bölgede sınırlı lezyon varsa

Nasıl yapılır?

Hastalık dokusu çevresiyle birlikte cerrahi olarak çıkarılır ve yara genellikle primer (doğrudan) dikişle kapatılır.

Avantajları:

• Doku kaybı minimaldir
• Estetik olarak daha az iz bırakır
• İyileşme süresi görece daha kısadır

Dezavantajları:

• Yetersiz doku çıkarımı durumunda hastalık tekrar edebilir
• Derin yerleşimli lezyonlar gözden kaçabilir

3. Geniş Eksizyon (Radikal Eksizyon)

Nedir?

Etkilenen bölgedeki tüm hastalıklı cilt ve deri altı dokularının, temiz sınırlarla birlikte genişçe çıkarılmasıdır.

Ne zaman uygulanır?

• Hurley Evre II-III hastalarda
• Sürekli nüks eden lezyonlar veya fistül ağları varsa
• Aksilla, kasık gibi sık tekrarlayan bölgelerde

Nasıl yapılır?

Cerrah, hastalıklı dokunun çevresinde sağlıklı doku sınırı bırakacak şekilde derin dokulara kadar eksizyon yapar. Doku kaybı büyükse yara greft ya da flep ile kapatılır.

Avantajları:

• Nüks oranı en düşük cerrahi yöntemdir
• Hastalıklı dokular tamamen temizlenmiş olur

Dezavantajları:

• Yara yüzeyi büyüktür
• Uzun iyileşme süreci gerektirir
• Estetik sorunlar ve hareket kısıtlılığı riski vardır

4. İkincil İyileşmeye Bırakma

Nedir?

Eksize edilen bölgenin cerrahi olarak kapatılmayıp, kendi kendine kapanması için açık bırakılmasıdır.

Ne zaman uygulanır?

• Enfeksiyon riski yüksekse
• Cerrahinin ardından bölgeye greft/flep uygulanamayacak durumdaysa

Nasıl yapılır?

Yara günlük pansumanla takip edilir ve iyileşme dokusu (granülasyon) ile zamanla kapanması beklenir. Bu süreç haftalar, hatta aylar sürebilir.

Avantajları:

• Enfeksiyon kontrolü daha kolaydır
• Derin doku enfeksiyonları gözlemlenebilir

Dezavantajları:

• Uzun süren yara bakımı ve takip gerektirir
• Hasta için zahmetlidir
• Yara izleri daha belirgin olabilir

5. Deri Grefti (Skin Graft) Uygulaması

Nedir?

Cerrahi sonrası oluşan açık yaranın, vücudun başka bir bölgesinden alınan deriyle kapatılması işlemidir.

Ne zaman uygulanır?

• Geniş eksizyon sonrası oluşan büyük yara alanlarında

Nasıl yapılır?

Greft alınan bölge (örneğin uyluk) ile eksizyon bölgesi aynı seansta hazırlanır. Greft, eksize alana dikilerek sabitlenir.

Avantajları:

• İyileşme süresini kısaltır
• Daha hızlı mobilizasyona olanak sağlar

Dezavantajları:

• Greft tutmama riski vardır
• Donör sahada da yara oluşur
• Estetik açıdan farklı renk ve doku olabilir

6. Flep Cerrahisi

Nedir?

Etrafındaki sağlıklı dokunun, kan dolaşımını bozmadan hasta bölgeye kaydırılarak yaranın kapatılmasıdır.

Ne zaman uygulanır?

• Kasık, kalça, perine gibi hareketli alanlarda
• Geniş eksizyon sonrası greftle kapanması zor olan yerlerde

Nasıl yapılır?

Komşu sağlıklı deri, alt dokularıyla birlikte çevrilerek (rotasyon) ya da ileri doğru kaydırılarak (advancement) boşluğun üzerine getirilir.

Avantajları:

• Sağlam doku ile iyi yara kapanması
• Hareketli bölgelerde dayanıklı sonuçlar

Dezavantajları:

• Teknik olarak karmaşıktır
• Ameliyat süresi uzundur
• Daha fazla dikiş hattı ve komplikasyon riski olabilir
• Cerrahi Seçiminde Dikkate Alınması Gerekenler

Cerrahi teknik seçimi aşağıdaki faktörlere göre yapılmalıdır:

• Hurley Evresi
• Lezyonun lokalizasyonu (koltuk altı, kasık, gluteal bölge vs.)
• Hastanın önceki tedavi geçmişi
• Enfeksiyon riski
• Estetik ve fonksiyonel beklentiler
• Hasta yaşı, sigara kullanımı, beslenme durumu

Cerrahi Tedavi Sonrası İyileşme ve Takip

Ameliyat sonrası süreçte şunlara dikkat edilmelidir:

• Düzenli pansuman ve yara bakımı
• Gerekirse fizyoterapi desteği (özellikle koltuk altı/kasık ameliyatlarında)
• Antibiyotik ve ağrı kontrolü
• Nüksleri önlemek için kilo kontrolü, terleme azaltıcı önlemler
• Uzun vadeli doktor takibi

Sonuç

Hidradenitis Suppurativa’nın cerrahi tedavisi, özellikle ileri evre hastalarda yaşam kalitesini belirgin şekilde artırabilir. Her cerrahi yöntemin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Bu nedenle her hastaya özgü kişiselleştirilmiş bir yaklaşım geliştirmek, tedavi başarısını doğrudan etkiler. Dermatoloji ve plastik cerrahinin iş birliğiyle planlanan multidisipliner tedavi, HS hastalarının hayatında kalıcı bir iyileşme sağlayabilir.